Türkiye’de Malınıza Haciz Geldiyse Ne Yapmalısınız?

Mal haczi, borçlunun ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi hâlinde alacaklının başvurusu üzerine icra dairesi tarafından başlatılan bir cebrî icra işlemidir. Bu işlem, borçlunun taşınır ya da taşınmaz mallarına, alacak haklarına veya maaş gibi düzenli gelirlerine el konulması anlamına gelir. Haciz işlemi, borçlunun rızası aranmaksızın devlet gücüyle uygulanır ve hukuken bağlayıcıdır.

Haciz kararı, alacaklının talebi doğrultusunda icra müdürlüğünce alınır ve bir icra memuru vasıtasıyla uygulanır. Haciz edilen mallar, ilerleyen süreçte icra yoluyla satışa konu olabilir. Bu durumda elde edilen gelir, borcun tahsilinde kullanılır. Haciz işlemleri, İcra ve İflas Kanunu çerçevesinde düzenlenmiş olup, borçlunun temel hak ve özgürlüklerini ihlal etmeyecek şekilde yürütülmelidir.

Haciz İşlemi Nasıl Başlatılır?

Bir borcun tahsili amacıyla haciz işlemi başlatılabilmesi için öncelikle alacaklının icra dairesine başvurarak ilamsız takip ya da ilamlı takip yollarından birini tercih etmesi gerekir. İlamsız takip, borç herhangi bir mahkeme kararına dayanmadığında kullanılırken; ilamlı takip, mahkeme kararına veya noter senedine dayalı borçlar için geçerlidir.

İcra takibinin başlamasının ardından borçluya ödeme emri gönderilir. Bu emrin tebliğinden itibaren borçlunun itiraz hakkı doğar. Eğer borçlu yasal sürede itiraz etmez veya ödeme yapmazsa, alacaklı haciz talebinde bulunabilir. Bu durumda icra memuru, borçlunun adresine giderek haciz işlemini gerçekleştirebilir.

Mal Haczi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrine karşı 7 gün içinde itiraz etmezse veya ödeme yapmazsa, haciz süreci başlayabilir. Haciz işlemi sırasında borçluya ait olmayan malların haczedilmemesi gerekir. Bu nedenle borçlunun, haciz sırasında malın kime ait olduğunu açıkça belirtmesi önemlidir. Eğer borçluya ait olmayan bir mal haczedilmişse, üçüncü kişiler istihkak davası açabilir.

Ayrıca, bazı mallar haczedilemez mal kategorisindedir. Örneğin, borçlunun çalışmak için kullandığı iş aletleri, asgari geçim düzeyini sağlayan ev eşyaları, emekli maaşları (belirli koşullarda) gibi mallar haczedilemez. Bu nedenle borçlu, haciz sırasında memura bu yönde beyanda bulunmalı ve gerekirse ilgili belgeleri sunmalıdır.

Haciz Edilen Malın Satışı ve Borcun Tahsili

Haciz işleminin ardından, haczedilen mallar satışa çıkarılabilir. Bu satış, icra dairesi tarafından belirlenen gün ve saatte açık artırma yoluyla yapılır. İki aşamalı bu açık artırmada ilk satışta alıcı çıkmazsa, ikinci satışa geçilir. Malın satışıyla elde edilen gelir, öncelikle satış masraflarına, ardından alacaklının borcuna tahsis edilir.

Elde edilen tutar borcu karşılamıyorsa, borçlu aleyhine işlem devam eder. Ancak satıştan elde edilen tutar borcu aşarsa, fazla kısım borçluya iade edilir. Satıştan sonra alacaklıya ödeme yapılması ile birlikte dosya kapanır. Eğer malın değeri düşükse ve satış masrafını karşılamayacaksa, icra müdürü satıştan vazgeçebilir.

Mal Haczi İptal Ettirilebilir Mi?

Evet, belirli şartlar altında haciz işlemi iptal edilebilir. Öncelikle, borçlunun ödeme emrine süresi içinde itiraz etmesi hâlinde takip durur ve haciz yapılamaz. Ayrıca, borç tamamen ödenmişse veya borcun varlığına ilişkin bir yanlışlık varsa, borçlu icra mahkemesine başvurarak haczin kaldırılmasını talep edebilir.

Bunun dışında, borçluya ait olmayan bir malın haczedilmesi durumunda, ilgili üçüncü kişi istihkak davası açarak malın kendisine ait olduğunu ispatlayabilir. Bu dava sonucunda mahkeme, haczin kaldırılmasına karar verebilir. Örnek olarak eşya faturasının üçüncü kişi adına olması, banka dekontları, teslim belgeleri gibi evraklar mahkemede delil olarak sunulabilir.

Haciz Sürecinde Maaşa El Konulması

Maaş haczi, özellikle düzenli geliri olan borçlular açısından sıkça karşılaşılan bir durumdur. İşveren, icra dairesinden gelen yazıya istinaden borçlunun maaşının dörtte birini keserek doğrudan icra dosyasına ödemekle yükümlüdür. Bu işlem, borç tamamen bitene kadar devam eder.

Ancak borçlu, maaşının haczedilemeyecek kadar düşük olduğunu ya da bakmakla yükümlü olduğu kişilerin varlığını gerekçe göstererek kesintiye itiraz edebilir. Bu durumda icra mahkemesi durumu değerlendirir. Ayrıca, emekli maaşları kural olarak haczedilemez; ancak borçlu muvafakat verirse bu maaşlara da haciz konulabilir.

Haciz Sonrası Malvarlığını Kaçırmak Suç Mu?

Mal kaçırma fiili, Türk Ceza Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu kapsamında değerlendirilir. Haciz tehdidi altındaki bir borçlunun, mallarını üçüncü kişilere devretmesi, sahte borç ilişkileri düzenlemesi ya da mallarını gizlemesi halinde cezai sorumluluk doğabilir. Bu durumda alacaklı, hem icra mahkemesine hem de savcılığa başvurarak borçlunun cezalandırılmasını talep edebilir.

Özellikle, muvazaalı işlemlerle yapılan mal devirleri iptal davasına konu olabilir. İcra takibi başlatılmasından sonra yapılan şüpheli işlemler, alacaklının talebiyle tasarrufun iptali davası yoluyla geçersiz kılınabilir. Bu nedenle borçlular, hukuka uygun hareket etmeli ve malvarlıklarını saklamaya yönelik girişimlerden kaçınmalıdır.

SSS: Sıkça Sorulan Sorular

Haciz işlemi başlatılmadan önce mutlaka mahkeme kararı gerekir mi?

Hayır, ilamsız takip yoluyla mahkeme kararı olmadan da haciz işlemi başlatılabilir. Ancak borçluya ödeme emri tebliğ edilmeli ve yasal süreler beklenmelidir.

Emekli maaşına haciz konulabilir mi?

Normal şartlarda emekli maaşı haczedilemez. Ancak borçlu rıza gösterirse, bu maaşlar da hacze konu olabilir.

Haciz sırasında eşime ait mallar haczedildi, ne yapmalıyım?

Eşiniz istihkak davası açarak malın kendisine ait olduğunu ispat edebilir. Bu dava sonucunda haciz kaldırılabilir.

Banka hesabıma haciz geldi, nasıl kaldırabilirim?

Hesabınıza gelen haczi kaldırmak için borcu ödemeniz veya itiraz hakkınızı kullanmanız gerekir. Hukuki destek almak süreci hızlandırır.

Maaşımın tamamı haczedilebilir mi?

Hayır, yalnızca dörtte biri haczedilebilir. İşveren bu kesintiyi yapmakla yükümlüdür.

Ev eşyaları haczedilebilir mi?

Asgari geçim için gerekli ev eşyaları haczedilemez. Ancak lüks tüketim kapsamındaki eşyalar hacze konu olabilir.

İcra takibi olmadan haciz yapılabilir mi?

Hayır, icra takibi başlatılmadan haciz işlemi yapılamaz. Önce ödeme emri gönderilmesi şarttır.

Haczedilen mal borcu karşılamazsa ne olur?

Borç tamamen ödenmediği sürece, diğer malvarlıkları da hacze konu edilebilir. Tüm borç tahsil edilene kadar işlem sürer.