Tatilden Arızalı Ürünle Döndün mü? Satıcı Suçlayamaz! Tüketici Hakların Neler?

 Ayıplı Mal Sorunu ve Tüketici Haklarının Temel Dayanağı

Türkiye’den tatile geldiğinizde satın aldığınız bir elektronik cihaz, kıyafet ya da ev eşyası, eve döndüğünüzde çalışmıyorsa ya da kusurlu çıkarsa, bu durum tüketici hukuku açısından “ayıplı mal” olarak değerlendirilir. Üstelik bu arızanın sorumluluğu, her zaman tüketiciye yüklenemez. İşte bu noktada tüketici hakları devreye girer. Türk Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, malın ayıplı olması hâlinde tüketiciyi koruyan birçok hüküm içermektedir.

Bu makalede, yurt dışına dönüş yaptıktan sonra fark ettiğiniz arızalı ürünler karşısında sahip olduğunuz seçimlik hakları, satıcının yükümlülüklerini ve başvuru yollarını, sade ama akademik bir dille açıklıyoruz.

Ayıplı Mal Nedir? Teslim Tarihi ve 6 Ay Kuralı

Ayıplı mal, kullanıma uygun olmayan, sözleşmeye veya tanıtımına aykırı özellikler taşıyan ya da beklenen faydayı sağlamayan mal anlamına gelir. Tüketici Kanunu’na göre, bir ürünün ayıplı sayılması için şu koşullardan biri ya da birkaçı bulunmalıdır:

• Ürün sözleşmeye uygun değilse,
• Beklenen teknik performansı göstermiyorsa,
• Tanıtım ve reklamlardaki özellikleri taşımıyorsa.

Kanuni düzenlemeye göre, teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, ürünün teslim anında mevcut olduğu varsayılır. Bu önemli bir düzenlemedir. Çünkü satıcılar genellikle arızayı “kullanıcı hatası” olarak nitelendirme eğilimindedir. Ancak kanun bu noktada tüketiciyi korur: Eğer arıza 6 ay içinde fark edildiyse, sorumluluk **satıcıdadır**.

Tüketicinin Seçimlik Hakları Nelerdir?

Tüketici, ayıplı bir mal ile karşılaştığında aşağıdaki dört temel haktan birini seçebilir:

1. Ürünün ayıpsız benzeriyle değiştirilmesini istemek,
2. Ürünün bedelinin iadesini talep etmek,
3. Ayıplı malı elinde tutup bedelde indirim istemek,
4. Ürünün ücretsiz olarak onarılmasını istemek.

Bu haklardan hangisinin kullanılacağı tamamen tüketiciye bağlıdır. Satıcının tüketiciyi zorlayarak örneğin yalnızca servise yönlendirmesi ya da “tamir ettireceğiz başka yolu yok” demesi **hukuka aykırıdır**.

Satıcının Yükümlülükleri ve Sorumluluğu

Satıcı, ürünün ayıplı olup olmadığını teslimden sonra ortaya çıkan kusurlar için 6 ay boyunca kendisinin sorumlu olmadığını iddia edemez. Bu süre zarfında çıkan her türlü arıza, teslim anında varmış gibi kabul edilir. Satıcı, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getirmekle yükümlüdür.

Satıcı eğer tüketiciyi servise yönlendiriyorsa, bu yönlendirmenin sonucu **tüketicinin hakkını ortadan kaldırmaz**. Tüketici servise gitmek zorunda değildir. Servise gidilse bile, seçimlik hakkı kullanmak için başvuru süreci devam eder.

Yazılı Başvuru ve İhtar Süreci

Tüketici ilk olarak arızayı fark ettiğinde satıcıya yazılı olarak başvurmalıdır. Yazılı başvuruda:

• • Ürünün satın alındığı tarih,
  • Fatura bilgileri,
  • Ortaya çıkan ayıbın tanımı,
  • Talep edilen seçimlik hak (iade, değişim vs.)

açıkça yer almalıdır.

Eğer satıcı bu yazılı başvuruya 15 gün içinde yanıt vermez ya da tüketici lehine işlem yapmazsa, artık devreye Tüketici Hakem Heyeti girer.

Tüketici Hakem Heyeti Nedir ve Nasıl Başvurulur?

Tüketici Hakem Heyetleri, tüketici ile satıcı arasında çıkan uyuşmazlıklarda mahkemeye gerek kalmadan, hızlı ve ücretsiz şekilde karar verilmesini sağlayan resmi kurumlardır. İlçe, il ve büyükşehirlerde Ticaret İl Müdürlükleri’ne bağlı olarak çalışırlar.

2025 yılı itibariyle başvuru sınırları aşağıdaki gibidir:

Başvuru e-Devlet üzerinden de kolayca yapılabilir. Başvuru sırasında fatura, ürün fotoğrafı, yazışmalar gibi deliller eklenmelidir.

Yurt Dışında Yaşayan Tüketiciler Ne Yapabilir?

Türkiye’den alışveriş yapıp yurtdışına döndükten sonra bir arıza fark ettiyseniz, hakkınızı korumak için fiziken Türkiye’de olmanıza gerek yoktur. Şunları yapabilirsiniz:

• • • Yazılı başvurunuzu e-posta ya da iadeli taahhütlü posta ile satıcıya iletin,
    • e-Devlet üzerinden Tüketici Hakem Heyeti başvurusu yapın,
    • Türkiye’deki bir avukatınıza vekâlet vererek süreci yasal yoldan başlatın.

Uzaktan işlem ile dahi tüm haklarınızı kullanabilir ve kararları icra ettirebilirsiniz.

Ayıplı Üründe Hak Arama Süreci

Ne Zaman Mahkemeye Gidilmeli?

Bazı satıcılar, tüketicinin hakem heyeti kararına rağmen işlem yapmaz. Bu durumda ne olur? Eğer heyet kararı yerine getirilmezse, ilam niteliğinde olan bu karar icra takibine konu edilebilir. Ayrıca, 15600 TL üzeri uyuşmazlıklar için Tüketici Mahkemesi‘ne doğrudan dava açabilirsiniz.

Dava açmak için avukat tutmak zorunlu değildir; ancak hukuki destek, sürecin sağlıklı ilerlemesini kolaylaştıracaktır. Özellikle belgelerin eksiksiz sunulması ve sürelere riayet edilmesi gerekir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Ürün 1 hafta içinde bozuldu ama satıcı kabul etmiyor, ne yapmalıyım?

Yazılı başvuru yapın, gerekirse Tüketici Hakem Heyeti’ne gidin. 6 ay içinde çıkan arızalar sizden değil, satıcıdan kaynaklanır.

Servise göndermek zorunda mıyım?

Hayır. Servise gitmek bir zorunluluk değildir. Seçimlik hak tamamen tüketiciye aittir.

Faturam yok ama ürün arızalı, yine de hak talep edebilir miyim?

Evet. Banka ekstresi, SMS belgesi veya tanık beyanlarıyla da ispat mümkündür.

Hakem heyeti kararına rağmen satıcı işlem yapmıyor, ne yapmalıyım?

Kararı icraya koyabilirsiniz. İlamsız icra takibiyle satıcının malvarlığına haciz işlemi başlatabilirsiniz.

Yurt dışında yaşıyorum. Türkiye’deki bir avukata vekalet verebilir miyim?

Evet. Konsolosluklardan düzenlenen vekaletname ile tüm işlemleri uzaktan yürütebilirsiniz.

Bu makale, “Tüketici Hakları” çerçevesinde tatilde alınan ürünlerin arızalanması durumunda başvurulabilecek yolları açıklamak amacıyla hazırlanmıştır.