Boşanmadan Önce Mal Kaçıran Eşe Dikkat! Tapuda Satış Görünüyor Ama Gerçek Değil!
Tapu İptal Davası Nedir?
Tapu iptal davası, taşınmaz malın tapuda yapılan devrinin geçersiz olduğunu iddia eden kişilerin açtığı bir davadır. Özellikle aile hukuku ve mal rejimi konularında, boşanma öncesi yapılan muvazaalı (danışıklı) satışlarda bu dava hayati önem taşır. Bu davada amaç, tapu kayıtlarının gerçeği yansıtmadığını ispat ederek, malın yeniden taraflara eşit şekilde paylaştırılmasını sağlamaktır.
Boşanma sürecindeki eş, mal paylaşımından kaçmak amacıyla taşınmazını kardeşine, annesine ya da bir yakın akrabasına devredebilir. Bu devir çoğu zaman gerçek bir satış gibi gösterilir; tapu kayıtlarına “satış” ibaresi düşülür. Oysa aslında herhangi bir bedel ödenmemiştir ve bu işlem yalnızca mal kaçırma amacıyla yapılmıştır. İşte bu durumda devredilen taşınmaz için tapu iptal ve tescil davası açmak mümkündür.
Boşanma Öncesi Muvazaalı İşlem Nedir?
Muvazaalı işlem, tarafların gerçek iradelerini gizleyerek, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla yaptığı işlemlerdir. Yani görünüşte satış gibi gözüken ama gerçekte bedelsiz olan işlemlerdir. Boşanma öncesi taşınmazını yakınına devreden eş, aslında bu malı paylaşım dışı bırakmak ister. Ancak hukuk sistemi böyle bir duruma izin vermez.
Mahkemeler, bir taşınmazın muvazaalı olarak devredildiğini tespit ettiğinde, bu devri geçersiz sayar. Taşınmaz yeniden eşler arasındaki mal rejimi kapsamına dahil edilir. Bu nedenle boşanmaya hazırlanan eşin yaptığı mal kaçırma işlemleri geçerli değildir; yeterli delil sunulması halinde iptal edilebilir.
Tapuda Satış Görünüyor Ama Gerçek Değilse Ne Yapılmalı?
Tapuda bir taşınmazın satışı yapılmış gibi gözüküyorsa, ancak gerçekte herhangi bir para ödenmemişse veya devir formaliteyse, bu durum muvazaa şüphesi doğurur. Bu tür durumlarda taşınmazın devrinden zarar gören eş, tapu iptal davası açarak bu devri geçersiz hale getirebilir.
Bu davada amaç, görünüşte yapılan işlemin gerçekte geçerli olmadığını ispatlamaktır. Mahkeme, delilleri değerlendirir; ödeme yapılmamışsa, tarafların yakınlığı sabitse ve malın devri boşanmaya çok yakın bir tarihte gerçekleşmişse, büyük ihtimalle muvazaa kabul edilir ve tapu iptal edilir.
Tapu İptal Davasının Aşamaları
Tapu iptal davası süreci, ciddi hukuki teknik bilgi gerektirir. Aşağıda adım adım bir şema verilmiştir:
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| Dava Açma | Boşanma öncesi yapılan devir hakkında tapu iptali için mahkemeye başvurulur. |
| Delil Sunma | Gerçek satışın yapılmadığı, bedel ödenmediği, devrin formalite olduğu ispatlanır. |
| Tanık Dinleme | Aile üyeleri dışındaki tanıklar, işlemin sahte olduğunu ifade edebilir. |
| Tespitte Bulunma | Mahkeme gerekirse bilirkişi veya tapu kayıtları üzerinden araştırma yapar. |
| Tescil ve İptal | Taşınmazın eski hale dönmesi (eşlerin ortaklığına geçmesi) sağlanır. |
Gerçek Hayattan Bir Örnek
Senaryo: Elif Hanım ve Ahmet Bey 12 yıllık evlidir. Boşanma süreci başlamadan 2 ay önce Ahmet Bey, İzmir’deki yazlık evini tapuda satış gibi göstererek kardeşine devretmiştir. Elif Hanım, evin gerçekte satılmadığını, kardeşin sadece isim kullandığını bildiği için tapu iptal ve tescil davası açar.
Mahkeme yapılan banka havalelerini, tanık ifadelerini ve devrin zamanlamasını değerlendirir. Bedel ödenmediği ve devrin boşanma öncesinde yapıldığı sabit görülür. Karar: Satış muvazaalıdır. Tapu iptal edilir, yazlık ev mal rejimi paylaşımına dahil edilir.
Tespitte Kullanılan Deliller
Muvazaayı ispatlamak kolay değildir, ancak çeşitli delillerle desteklenebilir. En sık kullanılan deliller şunlardır:
- Banka hareketleri: Gerçek bir ödeme yapılmadıysa bu ispatlanabilir.
- Tanık beyanları: Tarafların yakın olmayan tanıkları dinlenir.
- Tapu kayıtları: Aynı anda yapılan çok sayıda devir şüphe uyandırır.
- Aile içi ilişki: Devir yapılan kişi yakın akraba ise, muvazaa varsayımı güçlenir.
- Zamanlama: Boşanma tarihine çok yakın işlemler şüphe uyandırır.
Muvazaalı Satışın Sonuçları
Tapuda satış gibi gösterilen ama gerçekte satış olmayan işlemler geçersiz sayılır. Mahkeme, bu devri iptal ederek taşınmazın yeniden eski haline dönmesine karar verir. Bu durumda eş, malların paylaşımında hak ettiği payı alır.
Tapu iptal davası kazanıldığında, karşı taraf kötü niyetli bulunursa mahkeme yargılama giderlerini de ona yükler. Bu nedenle, işlem yapmadan önce dikkatli olmak ve danışmanlık almak en sağlıklı yoldur.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Boşanma sürecinde eşim malını başkasına devretti. Ne yapabilirim?
Tapuda yapılan devrin gerçekte bir satış değil, muvazaalı işlem olduğunu ispat edebilirseniz, tapu iptal ve tescil davası açabilirsiniz.
Tapuda satış görünmesi davayı etkiler mi?
Görünüşte satış olması, gerçek satış olduğu anlamına gelmez. Gerçekte ödeme yapılmamışsa, muvazaa kabul edilir.
Bu tür davalarda zamanaşımı süresi var mı?
Genelde bu tür davalar için zamanaşımı, mal rejiminin sona ermesinden itibaren 1 ila 10 yıl arasında değişebilir. Ancak her olayın özelliği farklıdır.
Avukatsız bu davayı açabilir miyim?
Teorik olarak evet, ancak uygulamada bu tür davalar uzmanlık gerektirdiği için bir avukattan hukuki yardım almanız şiddetle tavsiye edilir.
Devir yapılan kişi eşimin kardeşi ise fark eder mi?
Evet. Aile bireyleri arasındaki devirler, çoğu zaman muvazaa şüphesi doğurur ve bu durum ispat yükünü hafifletir.